Toegangseisen
Dit vak is verplicht voor studenten Rechtsgeleerdheid, voor studenten Fiscaal Recht en voor studenten Notarieel Recht
Dit vak is geen keuzevak. Bijvakstudenten of gaststudenten mogen hier niet aan deelnemen.
Beschrijving
In het vak Grondslagen van het recht verkrijgen studenten inzicht in de funderende begrippen van het positieve recht. Daarbij worden fundamentele vragen gesteld. Hoe kunnen rechtsregels gerechtvaardigd worden? Wat is een wet? Is er meer ‘recht’ dan het recht uit de wetboeken? Welke rol speelt de menselijke waardigheid in het recht? En wat is de betekenis van privaatrechtelijke beginselen als ‘redelijkheid en billijkheid’? Het vak biedt daarmee een inleiding in klassieke vraagstukken van de rechtstheorie, daarbij staat de binding met het positieve recht steeds voorop.
Het bestuderen van de grondslagen van het moderne recht gaat gepaard met het leren schrijven van een rechtswetenschappelijk betoog. Het vak Grondslagen van het Recht maakt onderdeel uit van de leerlijn Juridische vaardigheden. Het vak biedt daarom niet alleen een reflectie op het positieve recht, getoetst in een afsluitend tentamen, maar ook een oefening in een aantal vaardigheden uit de vaardighedenlijn, in het bijzonder schrijfvaardigheid (zie hieronder onder ‘leerlijn’). Naast een eindtentamen, passen studenten de opgedane kennis daarom onder intensieve begeleiding toe in het schrijven van een eigen rechtswetenschappelijk betoog.
Kennis- en vaardighedenverweving zijn in het vak aldus nauw verbonden. Daarbij is er uitgebreide aandacht voor wat er van een rechtswetenschappelijk betoog verwacht wordt en hoe je het schrijven van zo’n tekst aanpakt. Het accent ligt op het schrijven van een overzichtelijk en logisch opgebouwd betoog, voorzien van een duidelijke structuur, een goede argumentatie en geschreven in een heldere taal. Daarnaast wordt studenten een correct gebruik van bronnen geleerd, evenals het opstellen van een literatuur- en jurisprudentielijst conform de systematiek van de Leidraad voor Juridische Auteurs. De papers worden steeds door een werkgroepdocent van feedback voorzien. Het schrijven van een rechtswetenschappelijk betoog, met gebruikmaking van de daarbijbehorende technieken, is van essentieel belang voor een geslaagde voortgang van de studie rechtsgeleerdheid die uiteindelijk met een bachelorscriptie wordt afgerond.
In het vak Methoden en technieken van de rechtswetenschap ontwikkelen studenten deze (schrijf)vaardigheden vervolgens verder – en verbreden ze deze. Waar bij Grondslagen van het recht de focus ligt op het schrijven van een klassiek rechtswetenschappelijk betoog over het positieve recht met een rechtstheoretische (normatieve) invalshoek, wordt bij Methoden en technieken van de rechtswetenschap de aandacht verbreed naar het schrijven van (ook) andersoortige rechtswetenschappelijke teksten (denk daarbij aan juridisch-empirische benaderingen).
Leerlijn
Het vak Grondslagen van het recht maakt deel uit van de leerlijn Juridische vaardigheden binnen de opleiding Rechtsgeleerdheid. Deze vaardighedenlijn bestaat uit zes juridische kernvaardigheden:
(1) werken met juridisch materiaal (2) een onderzoeksontwerp opstellen (3) onderbouwd (juridisch) oordelen (4) schrijfvaardigheid (5) spreekvaardigheid (6) ethisch bewust handelen.
Bij dit vak de volgende vaardigheden: 1 en 3. Het vak bouwt voort op Tutoraar/LLP en Inleiding strafrecht in vaardigheden 1, 3. Het vak bereidt voor op het vak Grondslagen van het recht ten aanzien van vaardigheden : 1, 2, 3, 4, 6 (specifiek: juridische beroepsethiek) en Methoden en technieken van de rechtswetenschap ten aanzien van vaardigheden 2, 3, 4 en 6 (specifiek: academische beroepsethiek).
Meer informatie over de vaardighedenlijn is te vinden onder het kopje ‘Vaardighedenlijn’ op de Brightspace-omgeving van het vak.
Leerdoelen
Doel van het vak
Doel van het vak is inzicht bieden in de grondslagen van het recht en u te leren hoe u deze kennis kunt toepassen in een kritisch essay over een juridisch onderwerp. Naast kennis van en inzicht in de grondslagen van het recht, staat het ontwikkelen van (juridische) schrijfvaardigheden centraal.
Na afronding van het vak heeft u de volgende kwalificaties verworven:
U herkent de belangrijkste theorieën over de grondslagen van het recht en kunt uitleggen waarin ze onderling verschillen;
U kunt de fundamentele uitgangspunten van de democratische rechtsstaat herkennen, toelichten, weergeven, verdedigen en kritisch evalueren;
U kunt de argumenten pro en contra bij een onderwerp benoemen, toelichten, interpreteren, vergelijken en beoordelen.
Leerdoelen volgens de leerlijn juridische vaardigheden:
U kunt op hoofdlijnen rechtsregels uit wet, verdragen en jurisprudentie plaatsen in het grotere systeem van het recht (werken met juridisch materiaal).
U kunt een eenvoudige onderzoeksvraag opstellen voor een overzichtelijke juridische kwestie op basis van door de docent geselecteerde en toegelichte teksten (een onderzoeksontwerp opstellen).
U kunt een doorzichtige, navolgbare en juridisch correcte argumentatie opstellen voor de beantwoording van een eenvoudige onderzoeksvraag over een juridische kwestie (schrijfvaardigheid, onderbouwd (juridisch) oordelen).
U kunt voor de beantwoording van uw eenvoudige rechtsvraag/onderzoeksvraag relevante van niet-relevante argumenten onderscheiden (onderbouwd (juridisch) oordelen).
U kunt zich een onderbouwd eigen oordeel vormen over een overzichtelijke juridische kwestie of eenvoudige onderzoeksvraag (onderbouwd (juridisch) oordelen).
U kunt een helder gestructureerd juridisch betoog met inleiding - middendeel en conclusie schrijven over een overzichtelijke juridische kwestie (schrijfvaardigheid).
U kunt een tekst schrijven in begrijpelijke volzinnen zonder taal- of spelfouten (schrijfvaardigheid).
U kunt op de juiste wijze citeren uit relevante bronnen (werken met juridisch materiaal, ethisch bewust handelen).
U kunt een literatuur- en jurisprudentielijst maken (werken met juridisch materiaal, ethisch bewust handelen).
Rooster
Zie MyTimetable.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
Aantal à 2 uur: 6
Namen docenten: prof.dr. Afshin Ellian, mr. dr. Arie-Jan Kwak
Vereiste voorbereiding door studenten: bestudering van de voor de betreffende week voorgeschreven stof.
Werkgroepen
Aantal à 2 uur: 6
Namen docenten: mr. dr. Gelijn Molier, mr. dr. Arie-Jan Kwak , mr. dr. Tessa van Buchem e.a.
Toetsing
- Twee schrijfopdrachten (60%) tijdens het vak en een algemene toetsing van het vak door middel van meerkeuzevragen (40%) tijdens een tentamen van 2 uur.
Toetsing en weging
Toetsvorm(en)
De toetsing van het vak bestaat uit twee onderdelen. Elk onderdeel moet met een voldoende afgesloten worden.
Het eerste onderdeel bestaat uit twee papers (deelcijfers) van 1000 woorden die ieder 30% meetellen voor het eindcijfer. Het deelcijfer voor het paperdeel van het vak telt dus voor 60%. Compensatie tussen deze twee paperopgaven is mogelijk. De papers kunnen niet individueel worden herkanst. Een onvoldoende voor het paperdeel (als het gecombineerde cijfer van de twee paperopgaven lager is dan een 5,5) kan worden herkanst met een herkansingspaper van 1500 woorden (telt mee voor 60%). Dit paperdeel kent een herkansingsmogelijkheid mits aan de eerste kans is deelgenomen.
Na afloop van het vak vindt eindtentamen plaats in de vorm van een schriftelijk tentamen bestaande uit 30 multiple-choice vragen. Dit deeltentamen telt mee voor 40% van het eindcijfer. Dit schriftelijk deeltentamen moet afgerond worden met een voldoende (5,5). Dit eindtentamen kent een herkansingsmogelijkheid mits aan de eerste kans is deelgenomen.
Voor het verkrijgen van een eindcijfer moet de student aan alle onderdelen (twee paperopgaven en het schriftelijk eindtentamen) hebben deelgenomen en voor beide onderdelen (dat wil zeggen het combineerde deelcijfer voor de twee papers én het schriftelijk eindtentamen) minimaal een 5,5 hebben behaald. Indien het vak niet binnen het studiejaar wordt afgesloten met een voldoende, komen eventueel behaalde deelcijfers aan het einde van het studiejaar te vervallen.
Examenstof
Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur (zie hieronder) en hetgeen behandeld is tijdens de hoorcolleges en de werkgroepen voor zover dat niet onder de hieronder voorgeschreven verplichte literatuur zou vallen.
Regeling herkansen voldoendes
Op dit vak is de regeling herkansen voldoendes van toepassing (artikel 4.1.8 e.v. OER). Studenten die bij de eerste kans een voldoende eindcijfer hebben behaald, kunnen onder bepaalde voorwaarden het schriftelijke (eind)tentamen opnieuw afleggen op het reguliere herkansingsmoment. Kijk voor meer informatie op de website > tab ‘Rechtsgeleerdheid’ > ‘Voldoende herkansen’.
Deeltijdstudenten (en herkansers) schrijven zich voor de werkgroepen in via MyStudyMap. Op Brightspace wordt aangegeven hoe de hoorcolleges gevolgd kunnen worden of beschikbaar worden gesteld (indien van toepassing).
Literatuurlijst
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
P. Cliteur & A. Ellian, A New Introduction to Jurisprudence, Routledge: London and New York 2019.
Een Nieuw Commentaar op de Grondwet, o.r. van A. Ellian en B. Rijpkema, Boom: Amsterdam 2022.
De overige literatuur zal in Brightspace bekend worden gemaakt.
Inschrijven
Inschrijving voor het onderwijs en het tentamen verloopt in principe via MyStudymap. Heb je geen toegang tot MyStudymap (gaststudent) of ben je propedeusestudent, kijk dan hier onder het tabblad Rechtsgeleerdheid voor meer uitleg over de inschrijfprocedure in jouw situatie.
Contact
Vakcoördinator: mr. dr. Arie-Jan Kwak
Werkadres: KOG, Steenschuur 25, 2311 ES Leiden, kamer A3.29
Telefoon: 071 - 527 89 50
E-mail: a.j.kwak@law.leidenuniv.nl
Instituut/afdeling
Instituut: Metajuridica
Afdeling: Encyclopedie van de rechtswetenschap
Kamernummer secretariaat: KOG, kamer A3.19
Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 09.00 - 16.30 uur
Telefoon secretariaat: 071 - 527 75 48
E-mail: encyclopedie@law.leidenuniv.nl
Opmerkingen
Ateliers
Met ingang van het collegejaar 2025/2026 wordt – naast de hoorcolleges en de werkgroepen – een nieuwe kleinschalige onderwijsvorm geïntroduceerd in de bachelor Rechtsgeleerdheid: Ateliers. Daarom kan er nog een beperkte aanpassing worden gemaakt in de opzet van het vak. Deze wijzigingen worden via Brightspace gecommuniceerd.