Studiegids

nl en

Werkcollege Latijn: Bella plus quam civilia: Lucanus’ Bellum civile als super-epos

Vak
2013-2014

Toegangseisen

Dit college is bestemd voor studenten Griekse en Latijnse taal en cultuur (jaar 3).

Beschrijving

Met zijn provocatieve burgeroorlogsepos gaat Lucanus de wedstrijd met de hele voorafgaande epische traditie aan. Het is een ‘super-epos’ in die zin dat de meest indrukwekkende scènes typische literaire modellen transformeren, overtreffen en soms zelfs perverteren.
In dit college zal een overzicht over de vorm en de inhoud van het epos worden verworven door de ‘highlights’ (geselecteerde passages van gemiddeld 100-150 verzen per week) uit (bijna) alle boeken te lezen. Deze passages dienen als uitgangspunt voor literatuurwetenschappelijke analyses en kwesties van interpretatie, vooral met betrekking tot de karakterisering van de protagonisten (Caesar en Pompeius), de esthetiek en de intertekstualiteit, zowel binnen de Latijnse epische traditie (i.h.b. Vergilius) als met andere genres (bv. tragedie).

Geselecteerde passages (tevens onderwerpen voor de mondelinge presentaties en de papers, behalve de passages uit boek 1, die in het plenum worden besproken):

  • Boek 1: prooemium, lof van Nero, oorzaken van de burgeroorlog, karakterisering van Caesar en Pompeius (1-157); Caesar bij de Rubicon (183-227)

  • Boek 2: herinneringen aan de burgeroorlog tussen Marius en Sulla (64-233)

  • Boek 3: Pompeius’ droom (1-45); Caesar en het heilige woud bij Massilia (399-452)

  • Boek 5: Caesar in de zeestorm (504-677)

  • Boek 6: de heks Erictho en haar dodenbezwering (624-776)

  • Boek 7: het slagveld van Pharsalus (617-646, 760-872)

  • Boek 8: dood en begrafenis van Pompeius (663-822)

  • Boek 9: Caesar in Troje (950-999)

  • Boek 10: Caesar en Cleopatra (53-171)

Leerdoelen

Kennis:

  • Verruiming en verdieping van de kennis van Latijnse epiek (cf. BA2: Vergilius)

  • Uitbreiding van kennis van de Latijnse literatuur uit de keizertijd (cf. BA2: tragedie)

  • Verdieping van de kennis van genreconventies en intertekstualiteit (cf. BA1 en BA2)
    Vaardigheden:

  • Uitbreiding van de lees- en interpretatievaardigheden

  • Uitbreiding van presentatie- en schrijfvaardigheden

  • Vaardigheid in wetenschappelijk argumenteren en discussiëren

  • Vaardigheid in omgang met secundaire literatuur

Rooster

Zie roosters Griekse en Latijnse taal en cultuur.

Onderwijsvorm

Werkcollege en zelfstandige studie.

Toetsing

  • Mondelinge presentatie: moderatie van een vertaalsessie in de groep (mogelijk als duo); literaire en interpretatieve analyse van een kernpassage en de daarmee verbonden onderzoeksvragen (ca. 20 min.) (25%);

  • Schriftelijke uitwerking van een van deze onderzoeksvragen in een korte wetenschappelijke paper (research note) van ca. 6-8 pp. (40%);

  • Schriftelijke toets over een deel van het leespensum (twee te vertalen passages en korte inhoudelijke vragen) aan het begin van het tweede blok (25%);

  • Actieve deelname en voorbereiding van de colleges (er bestaat presentieplicht; afwezigheid om dringende redenen graag van tevoren met de docent afspreken) (10%).

Blackboard

Er zal gebruik gemaakt worden van Blackboard voor het verspreiden van handouts etc.

Literatuur

Door alle deelnemers aan te schaffen (een niet al te dure selectie van belangrijke passages met basis-commentaar):

S. Braund, A Lucan Reader: Selections from Civil War, Bolchazy-Carducci Publishers, Mundelein, Illinois 2009.

Daarnaast zijn alle op het college te lezen passages (dus niet alleen de in de selectie van Braund ontbrekende teksten!) in de kritische editie van D.R. Shackleton Bailey (M. Annaei Lucani De bello civili libri X, ed. altera, Stuttgart etc.: Teubner 1997) te raadplegen en de volgende uitgebreide commentaren erbij te halen:

  • Boek 1: P. Roche, Lucan: De bello civili book 1, Oxford 2009.

  • Boek 2: E. Fantham, Lucan: de bello civili book II, Cambridge 1992

  • Boek 3: V. Hunink, M. Annaeus Lucanus Bellum civile book III. A commentary, Amsterdam 1992.

  • Boek 5: M. Matthews, Caesar and the Storm. A commentary on Lucan De Bello Civili, book 5, lines 476-721, Bern etc. 2008.

  • Boek 6: M. Korenjak, Die Ericthoszene in Lukans Pharsalia: Einleitung, Text, Übersetzung, Kommentar, Frankfurt a.M. etc. 1996.

  • Boek 7: O.A.W. Dilke, rev. from the ed. of J.P. Postgate, M. Annaeus Lucanus: De bello civili liber VII, Cambridge 1960.

  • Boek 8: R. Mayer, Lucan: Civil War VIII, Warminster 1981.

  • Boek 9: C. Wick, M. Annaeus Lucanus: Bellum civile liber IX, 2 Bd., München etc. 2004.

  • Boek 10: M.G. Schmidt, Caesar und Cleopatra: Philologischer und historischer Kommentar zu Lucan 10,1-171, Frankfurt a.M. etc. 1986; E. Berti, M. Annaei Lucani Bellum civile, liber X, Firenze 2000.

Verdere secundaire literatuur wordt aan het begin van het college bekend gemaakt (o.a. artikelen uit de volgende bundels):

  • P. Asso (ed.), Brill’s Companion to Lucan, Leiden etc. 2011.

  • N. Hömke, C. Reitz (eds.), Lucan’s Bellum Civile: Between Epic Tradition and Aesthetic Innovation, Berlin etc. 2010.

  • C. Walde (ed.), Lucan im 21. Jahrhundert = Lucan in the 21st Century = Lucano nei primi del XXI secolo, München etc. 2005.

  • P. Esposito, L. Nicastri (eds.), Interpretare Lucano: Miscellanea di studi, Napoli 1999.

Het wordt aanbevolen om alvorens als eerste oriëntatie de introductie tot de selectie van Braund te raadplegen, en idealiter het hele epos in vertaling te lezen (er is net een volledige Nederlandse vertaling door P. Schrijvers verschenen: Lucanus: Burgeroorlog, Amsterdam 2013).

Aanmelden

Via uSis

Contact

Mw. Dr. A. Ambühl

Opmerkingen

*Werkcolleges zijn verplichte onderdelen van de bachelor Griekse en Latijnse taal en cultuur (jaar 3). Studenten kiezen tenminste 1 werkcollege Grieks of Latijn en tenminste 1 werkcollege Grieks, Latijn, Antieke Wijsbegeerte of Oude Geschiedenis.