Studiegids

nl en

Wetenschapsfilosofie

Vak
2025-2026

Toegangseisen

Deze cursus is uitsluitend toegankelijk voor tweedejaars bachelorstudenten Filosofie.

Beschrijving

De moderne wetenschappen bieden enkele van de meest systematische, precieze en betrouwbare vormen van kennis die de mensheid ter beschikking staan. Toch rusten zij op zowel expliciete als impliciete aannames die kritische filosofische inspectie vereisen. De wetenschapsfilosofie onderzoekt de conceptuele grondslagen, methoden en grenzen van wetenschappelijk onderzoek en tracht te verduidelijken wat wetenschap onderscheidt van andere vormen van begrip. In deze cursus worden studenten geïntroduceerd in centrale debatten en sleutelvragen op dit gebied: Wat is een wetenschappelijke verklaring? Hoe worden wetenschappelijke theorieën bevestigd of weerlegd? Wat is de rol van observatie, experimentatie en modellering in het wetenschappelijke proces? Kan wetenschap objectieve kennis bereiken, terwijl het wordt beïnvloed door sociale, historische en culturele factoren? Elke week behandelen wij een centraal probleem in de hedendaagse wetenschapsfilosofie, aan de hand van voorbeelden uit verschillende wetenschappelijke disciplines. Wij onderzoeken ook de betekenis van deze debatten voor bredere filosofische vraagstukken, zoals realisme, objectiviteit en rationaliteit.

Leerdoelen

De student die de cursus succesvol heeft afgerond, heeft kennis van:

  • de plaats van de wetenschapsfilosofie ten opzichte van overige takken van de wijsbegeerte en van de empirische wetenschappen;

  • kernbegrippen in de wetenschapsfilosofie, waaronder “waarneming”, “theoriegeladenheid”, “onderdeterminatie”, “falsificatie”, “paradigma”, “revolutie”, “natuurwet” en “empirische adequaatheid”;

  • enkele moderne debatten in de wetenschapsfilosofie betreffende deze kernbegrippen;

  • enkele belangrijke standpunten en stromingen in het kader van deze debatten, waaronder empirisme, positivisme, inductivisme, falsificationisme, realisme en instrumentalisme;

  • de bijdragen tot deze debatten van enkele vooraanstaande moderne wetenschapsfilosofen, waaronder Thomas S. Kuhn en Karl R. Popper;

  • enkele (onopgeloste) problemen in de hedendaagse wetenschapsfilosofie, waaronder het probleem van de onderdeterminatie van theoriekeuze door waarneming en problemen betreffende realisme en instrumentalisme;

De student die de cursus succesvol heeft afgerond, is in staat om:

  • een omschrijving van de wetenschapsfilosofie als wijsgerige en wetenschappelijke disciplines te geven en te bediscussiëren;

  • een toelichting van de bovengenoemde kernbegrippen in de wetenschapsfilosofie te geven en te bediscussiëren;

  • een omschrijving van de bovengenoemde debatten in de wetenschapsfilosofie te geven;

  • een omschrijving en beoordeling van de bovengenoemde standpunten en stromingen in het kader van deze debatten te geven;

  • een eigen standpunt met betrekking tot deze debatten te kiezen en te motiveren;

  • een omschrijving van de bovengenoemde problemen in de hedendaagse wetenschapsfilosofie te geven en suggesties voor het oplossen daarvan te schetsen en te beoordelen.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via MyTimetable.

Onderwijsvorm

  • Hoorcollege

Toetsing en weging

Toetsing

De beoordeling zal bestaan uit twee schriftelijke tentamens met open vragen.

Weging

  • Schriftelijk deeltentamen (2 uur): 20% van het eindcijfer

  • Schriftelijk eindtentamen (3 uur): 80% van het eindcijfer

Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van deelcijfers. Om de cursus te behalen moet het gewogen gemiddelde van de deelcijfers een 5,5 of hoger zijn.

Herkansing

Schriftelijk tentamen (3 uur) met open essayvragen. Het cijfer voor deze herkansing vervangt alle eerder behaalde deelcijfers en bepaalt 100% van het eindcijfer.

Inzage en nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

Het leesmateriaal zal beschikbaar worden gemaakt via Brightspace.

Inschrijven

Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.
Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden.

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Huizinga

Opmerkingen

Niet van toepassing.