Studiegids

nl en

Dialogen in literatuur en interactie

Vak
2023-2024

Toegangseisen

Bachelordiploma in een van de geesteswetenschappelijke opleidingen. Het college is toegankelijk voor MA-studenten Neerlandistiek en voor studenten uit andere opleidingen (als Literary Studies, Linguistics, Geschiedenis, Kunstgeschiedenis, Media Studies, Religieuze Wetenschappen en Wijsbegeerte).

Beschrijving

Dialogen zijn overal: in media, onderwijs, reclame, interviews, podcasts, de FAQs van websites, of als je luistert naar je hart, je geweten of je verstand. We gaan in discussie om anderen te overtuigen of op zijn minst beter te begrijpen en politieke, sociale of religieuze verschillen te overbruggen. Maar je luistert ook naar je hart om troost te vinden, een keuze te maken of jezelf beter te begrijpen. Al deze dagelijks terugkerende vormen van conversatie en interactie kunnen we analyseren aan de hand van de conversatieanalyse, de retorica of de argumentatieleer. We kennen ze echter ook uit literaire dialogen die in het Nederlands al vanaf de middeleeuwen populair waren. Er zijn allerlei vormen van (fictieve) gesprekken: tussen vrienden, meesters en leerlingen, vorsten en raadgevers, man en vrouw, en tussen de mens en de ziel. Om dialogen echt te doorgronden is het daarom van groot belang om zowel het huidige gebruik in natuurlijke interactie (vanuit het perspectief van de taalbeheersing) te bestuderen als in de literaire weergave van conversatie (vanuit het perspectief van de historische letterkunde). Die gecombineerde benadering ligt ten grondslag aan deze cursus.

We onderzoeken de gemeenschappelijke mechanismen van natuurlijke conversatie en literaire dialoog, die meestal afzonderlijk worden bestudeerd vanuit de verschillende disciplines van taalbeheersing en literatuurgeschiedenis. Conversatieanalyse en argumentatietheorie dragen bij aan het begrip van wat er nu feitelijk gebeurt in dialogen en wat de toegevoegde waarde van een getranscribeerde of gereconstrueerde tekst is. Omgekeerd, laten de dialoogmodellen uit soms eeuwenoude literaire teksten zien wat de retorische en argumentatieve kracht van gesproken interactie is. Een dialoog geeft inzicht, of het nu een gedachtewisseling over de toestand in de wereld betreft of een gesprek tussen arts en patiënt.
We kijken in deze cursus naar de universele kenmerken en historische ontwikkelingen van dialogen vanuit het perspectief van taal en literatuur. We bestuderen teksten en vormen van conversatie in contexten die variëren van de media tot de zorg. Hoe bepaalt de rolverdeling het verloop van gesprekken, voor de deelnemers en de toeschouwers/lezers? Welk doel wil men bereiken in, of door middel van, een dialoog en hoe gebeurt dat? Hoe ontstaat begripsvorming in een conversatie? Wat is eigenlijk een ‘goed gesprek’?

Een antwoord op deze vragen kan niet uitsluitend uit de taal- of literatuurwetenschap komen, maar vraagt om een benadering vanuit de volle breedte van de neerlandistiek en is relevant voor al haar deelgebieden, inclusief de opleiding tot docent.

Leerdoelen

Na dit college ben je in staat
1. nieuw verworven kennis van thema’s en genres in de Nederlandse literatuur en spontane interactie, en de veranderende opvattingen daarover, toe te passen in dialooganalyse;
2. daarbij gebruik te maken van de relevante concepten uit de literatuur- en taalwetenschap;
3. teksten uit diverse genres te analyseren en beoordelen aan de hand van relevante benaderingswijzen en ideeën over literatuur, conversatie en media;
4. individueel onderzoek te verrichten en de resultaten daarvan te presenteren tijdens bijeenkomsten van de werkgroep, in een voordracht en een schriftelijk werkstuk;
5. je nieuw verworven kennis en inzichten geschikt te maken voor een didactisch lesconcept voor het middelbaar onderwijs (alleen verplicht voor studenten van de educatieve master).

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.

Onderwijsvorm

  • Werkcollege

Toetsing en weging

Toetsing

  • Leesverslagen, deelname aan de discussie, algehele inzet (10%)

  • Presentatie en pre-paper (20%)

  • Werkstuk (70%)

Weging

Het eindcijfer komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van de drie deelcijfers, waarbij een deelcijfer niet lager mag zijn dan een 5,5.

Herkansing

Wie voor het werkstuk lager dan een 5,5 haalt, krijgt een eenmalige mogelijkheid tot herschrijven. Aan de herkansing gaat een gesprek met de docent vooraf.

Inzage en nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

Peter Womack (2011), Dialogue, London/New York: Routledge.
Overige literatuur via Brightspace.

Inschrijven

Inschrijven via My Studymap is verplicht.

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc.: Onderwijsadministratie Reuvensplaats.

Opmerkingen

Deze cursus kan gevolgd worden binnen het keuzetraject Medieval and Early Modern Studies.