Studiegids

nl en

Nederlandse Media en Maatschappij

Vak
2023-2024

Toegangseisen

Propedeuse in de Geesteswetenschappen. Verder wordt deze literatuur bekend verondersteld: Jan Rock e.a. (red.) Literatuur in de wereld. Vantilt, Nijmegen 2013, p 7-97 en Frans-Willem Korsten, Lessen in literatuur. Nijmegen 2005.

Beschrijving

De impact van nieuwe media in de moderne tijd is nauwelijks te overschatten: de uitvinding van de boekdrukkunst had een grote impact op de reformatie en daarmee op de godsdienstoorlogen en de Nederlandse Opstand, de eerste kranten uit de zeventiende-eeuwse Nederlandse Republiek werden over de hele wereld gelezen, het tijdschrift speelde een doorslaggevende rol tijdens de Verlichting, de opkomst van het dagblad in de negentiende eeuw droeg bij aan het ontstaan van nationalisme, radio en televisie veranderden tijdens de twintigste eeuw onze blik op Nederland en de wereld en droegen (paradoxaal genoeg) bij aan het afbrokkelen van de zuilen, het internet gooide onze hele communicatiemodel overhoop terwijl sociale media nu niet meer weg te denken zijn uit het publieke debat.

In deze cursus bestudeer je de belangrijkste mediarevoluties van de afgelopen 500 jaar, van de uitvinding van de boekdrukkunst tot de opkomst van sociale media. De cursus behandelt de verschillende media en de impact die ze hebben gehad op de Nederlandse en Europese maatschappij en cultuur. Hoewel de cursus een historische heldere volgorde zal aanhouden, ligt de nadruk op de functie van een medium in de Nederlandse en Europese cultuur. Wat was en is de functie van boekdrukkunst, krant en boek? Wat was en is de functie van televisie? En zo verder. Zo beginnen we de cursus chronologisch, met de uitvinding van de boekdrukkunst, maar stellen we ons na een historisch-culturele verkenning van de opkomst van het boek en het pamflet en de impact hiervan aan het begin van de moderne tijd ook de vraag naar de rol en functie van drukwerk door de eeuwen heen tot en met vandaag. Op dezelfde manier onderzoeken we niet enkel de opkomst van de krant als nieuwsmedium, maar stellen we ons ook de vraag wat de rol van de krant toen was en vandaag is, en hoe sociale media (bijvoorbeeld Facebook, maar inmiddels ook Blendle) rivaliseren met de krant als nieuwsbron.

Leerdoelen

Aan het eind van de cursus herken je de belangrijkste mediarevoluties van de vroegmoderne tijd tot vandaag (boekdrukkunst, krant, tijdschrift, radio, televisie, internet); je kan de hoofdlijnen van deze mediarevoluties uiteenzetten en je kan uitleggen waarom deze mediarevoluties van belang zijn voor maatschappelijke, culturele en politieke veranderingen in Nederland en Europa; meer in het bijzonder:

  • Je bezit actieve kennis van de kennis van de uitvinding van de boekdrukkunst en kan uitleggen welke rol het gedrukte boek en pamflet speelde in de Europese Reformatie (1519-) en de Nederlandse Opstand (1568-1648).

  • Je hebt algemene kennis van de rol van kranten en tijdschriften tijdens de 17de, 18de, 19de en 20ste eeuw in het tot stand brengen en in stand houden van intellectuele gemeenschappen; in het bijzonder kan de student uitleggen waarom kranten en tijdschriften als medium van belang waren tijdens de Verlichting in Nederland en Europa.

  • Je hebt algemene kennis van de geschiedenis van het Nederlandse mediabeleid sinds de negentiende eeuw (kranten, omroepen, pluriformiteit en verzuiling) en kan dit beleid in verband brengen met de maatschappelijke thema’s die in Nederland sinds de negentiende eeuw centraal stonden.

  • Je hebt algemene kennis van de geschiedenis van internet in het algemeen en sociale media in het bijzonder; de student is in staat om uit te leggen wat de belangrijkste gevolgen zijn voor de publieke sfeer en nieuwsvoorziening vandaag.

  • Je kan een cultureel object of debat naar keuze onderzoeken met de aangeleerde mediageschiedenis en theorie. De student kan hierover helder verslag doen in een onderzoeksverslag.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.

Onderwijsvorm

  • Hoorcollege

  • Werkcollege

  • Zelfstandige literatuurstudie

  • Excursies

Toetsing en weging

Toetsing

  • Excursieverslagen (40%)

  • Mid-term tentamen (30%)

  • Eindtentamen (30%)

Weging

Het eindcijfer komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van deelcijfers in combinatie met aanvullende eisen, namelijk (1) de student dient alle deeltentamens te maken en (2) zowel midterm als eindtentamen moeten beide een voldoende zijn.

Herkansing

Herkansing is mogelijk in één gemeenschappelijk hertentamen.

Inzage en nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in elk geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

Voor de cursus wordt onder meer (maar niet uitsluitend) gebruik gemaakt van een selectie uit de volgende boeken. De volledige literatuurlijst wordt bekend gemaakt via Brightspace uiterlijk 3 weken voor aanvang van de cursus.

  • Huub Wijfjes en Frank Harbers (red.) De krant. Een cultuurgeschiedenis. Amsterdam: Boom, 2019 (hst 1 ‘Kranten in de Gouden Eeuw’ en hst. 2 ‘Bloei en beteugeling van kranten, 1700-1813’)

  • Asa Briggs and Peter Burke, A Social History of the Media: From Gutenberg to the Internet, 3rd edition, Cambridge: Polity Press, 2015 (selectie)

  • Huub Wijfjes (red.). De radio. Een cultuurgeschiedenis. Amsterdam: Boom, 2019 (selectie)

  • Elizabeth Eisenstein, The Printing Press as Agent of Change. Cambridge: Cambridge University Press, 1979 (selectie)

  • Malcolm Clanchy,From memory to written record. (selectie)

Inschrijven

Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.

Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden.

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Studeren à la carte willen volgen (zonder tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Reuvensplaats.

Opmerkingen

N.v.t.