Studiegids

nl en

Religie, levensbeschouwing en burgerschap in het onderwijs

Vak
2021-2022

Toegangseisen

De cursus is verplicht voor studenten MA Religie en Levensbeschouwing.
Studenten van de eenjarige MA Leraar VHO in Godsdienst en Levensbeschouwing zijn direct toelaatbaar en kunnen dit vak volgens als extracurriculair vak.
Een aantal BA-studenten volgen ook een BA-variant van het vak. BA- en MA-studenten volgen hetzelfde onderwijs, maar BA-studenten worden anders getentamineerd. De BA-variant van de cursus is (als keuzevak) onderdeel van de BA Religiewetenschappen en de Minor Religion in a Changing World.

Andere studenten met een interesse in levensbeschouwelijk onderwijs kunnen in veel gevallen worden toegelaten om het vak te volgen als keuzevak of extracurriculair vak. Ze dienen hiervoor contact op te nemen met Markus Altena Davidsen en met hun eigen studiecoördinator.

Beschrijving

Onderwijs over religie, levensbeschouwing en burgerschap (RLB) is een delicate kwestie. In dit vak krijgen studenten inzicht in de inrichting van het onderwijs over RLB in Nederland. De geschiedenis van het onderwijs over RLB wordt geschetst (van catechese via ‘levensbeschouwing’ naar de opkomst van seculier religieonderwijs, burgerschapsvorming en ethiek/filosofie als alternatieve vakken), en studenten krijgen een beeld van de functies van de belangrijkste betrokken partijen (o.a. het ministerie van OC&W, de onderwijskoepels Verus en VOS/ABB, de docentenopleidingen op universitair, hbo- en pabo-niveau, het Expertisecentrum LERVO en de docentenvereniging VDLG). Ze maken ook kennis met onderzoek naar de wensen en verwachtingen van leerlingen en ouders. Verder worden studenten geïntroduceerd tot de religiewetenschappelijke visie op onderwijs over RLB en vergelijken deze met de godsdienstpedagogische en levensbeschouwelijke vakvisies. Omdat het onderwijsveld in Nederland sterk beïnvloed is door de verzuiling en in Europees opzicht daardoor uniek is, wordt de Nederlandse context en inrichting van het RLB-onderwijs vergeleken met de situatie in een aantal buurlanden. In het laatste deel van de cursus maken studenten kennis met de belangrijkste lesmethodes over religie en levensbeschouwing op de Nederlandse markt. Ze voeren een klein onderzoek uit naar de kwaliteit en adequaatheid van een van de besproken lesmethodes.
Als onderdeel van de cursus is het mogelijk een dag mee te lopen met een docent Godsdienst/Levensbeschouwing op een middelbare school.

Leerdoelen

Kennis, inzicht en vaardigheden specifiek voor het vak
Na afronding van het vak

  • hebben studenten kennis van de geschiedenis en organisatie van het onderwijs over religie, levens-beschouwing en burgerschap in Nederland, en kunnen ze deze kennis relateren aan de algemene inrichting van het Nederlandse onderwijsbestel en aan relevante maatschappelijke ontwikkelingen, zoals verzuiling en culturele pluriformiteit;

  • hebben studenten inzicht in de belangrijkste Nederlandse en internationale pedagogisch-didactische vakvisies op het onderwijsgebied religie, levensbeschouwing en burgerschap;

  • kunnen studenten de inhoudelijke kwaliteit van bestaande lesmethodes over religie, levensbeschouwing en burgerschap kritisch en systematisch onderzoeken en evalueren, vanuit de principes van een religiewetenschappelijke vakdidactiek.

Transferable skills
Na afronding van het vak hebben studenten hun vaardigheden verbeterd wat betreft:

  • kritische analyse van beleidsdocumenten (van de nationale overheid, NGOs, en IGOs);

  • kritische analyse van onderwijsmateriaal;

  • het formuleren van een beargumenteerde, wetenschappelijk gefundeerde eigen positie in een maatschappelijk debat.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.

Onderwijsvorm

Werkcollege

Toetsing en weging

Toetsing in dit vak bestaat uit vier deeltentamens:
1. Wekelijkse opdrachten (studenten maken minstens 6 van de 10 opdrachten). De wekelijkse opdrachten worden beoordeeld als voldaan/niet voldaan.
2. Mondelinge contributies in de klas. Dit deeltentamen wordt becijferd.
3. Paper 1: Synopsis over de vakvisies van het onderwijsveld. Dit deeltentamen wordt becijferd.
4. Paper 2: Lesmateriaalonderzoek. Dit deeltentamen wordt becijferd.

Weging

Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde van de drie deelcijfers voor mondelinge contributies (20 %), paper 1 (40 %) en paper 2 (40 %). Om het vak te halen dienen studenten een voldoende (5,5) te halen als gewogen gemiddelde EN een voldaan te halen voor de wekelijkse opdrachten.

Herkansing

Er is geen herkansing mogelijk voor de wekelijkste opdrachten.
Een onvoldoende cijfer voor actieve deelname (deeltentamen 2) kan niet worden herkanst.
Studenten die een onvoldoende hebben behaald voor het hele vak en ook een onvoldoende hebben behaald voor de synopsis (deeltentamen 3), kunnen de synopsis herkansen door een nieuwe versie in te leveren van dezelfde opdracht bij de herkansingsdeadline.
Studenten die een onvoldoende hebben behaald voor het hele vak en ook een onvoldoende hebben behaald voor het lesmateriaalonderzoek (deeltentamen 4), kunnen het lesmateriaalonderzoek herkansen door een nieuwe versie in te leveren van dezelfde opdracht bij de herkansingsdeadline.

Literatuurlijst

Literatuur voor de cursus wordt via Brightspace beschikbaar gesteld.

Inschrijven

Inschrijven via uSis is verplicht.

Algemene informatie over uSis vind je op de website

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Vrieshof

Opmerkingen

Volg je de educatieve MA Religie en Levensbeschouwing en heb je al de BA-variant van dit vak afgerond? Dan volg je het vak niet opnieuw, maar kan je kiezen tussen een religiewetenschappelijke of vakdidactische zelfstudie.